Του Βασίλη Γεώργα

Έπειτα από περίπου έξι μήνες, δίνεται “φως” στην άρση των περιορισμών για το Χρηματιστήριο και γενικότερα επί των συναλλαγών σε χρηματοοικονομικά προϊόντα.

Όπως ανακοίνωσε ο νέος πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Χαράλαμπος Γκότσης σε συνάντηση με εκπροσώπους του Τύπου, υπεγράφη από τον Υπουργό Οικονομικών, Ευκλείδη Τσακαλώτο, η άρση των περιορισμών που είχαν επιβληθεί με ΠΝΠ τον περασμένο Ιούλιο.

Όπως έγινε γνωστό, η άρση των capital controls για αγορές μετοχών στο Χρηματιστήριο με την χρήση υφιστάμενων υπολοίπων καταθέσεων σε συνδυασμό με τη δυνατότητα αγοράς και πώλησης μεριδίων αμοιβαίων κεφαλαίων, θα έχει άμεση ισχύ, αμέσως μόλις πραγματοποιηθεί η δημοσίευση της υπουργικής απόφασης στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης. Αυτή πιθανόν να δημοσιευτεί ακόμη και σήμερα. Παράλληλα, όπως ανέφερε ο κ. Γκότσης, η εισήγησή του στο σημερινό διοικητικό συμβούλιο της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς θα είναι να παραταθεί η απαγόρευση short selling για τους τραπεζικούς τίτλους τουλάχιστον έως τις 20 Δεκεμβρίου. Η απαγόρευση του short selling κρίνεται σκόπιμη σύμφωνα με τον πρόεδρο της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς “μέχρι να ομαλοποιηθεί η κατάσταση στην αγορά”.

Η κατάργηση των περιορισμών στις χρηματιστηριακές συναλλαγές σημαίνει πως παύει να ισχύει το ιδιότυπο καθεστώς βάσει του οποίου οι εγχώριοι επενδυτές δεν έχουν τη δυνατότητα να προβαίνουν σε αγορές μετοχών, παραγώγων, ομολόγων  κλπ. χρησιμοποιώντας το “παλαιό χρήμα”, αλλά μόνον καταθέτοντας “νέο” χρήμα ή με το προϊόν από την ρευστοποίηση υφιστάμενων τίτλων. Θα παραμείνουν οι περιορισμοί που αφορούν στα όρια επένδυσης των ΟΣΕΚΑ στο εξωτερικό (σ.σ στα επίπεδα που ήταν προ των capital controls) ενώ θα υπάρξει συστηματική εποπτεία των κινήσεων από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Όλο αυτό το διάστημα οι φορείς της κεφαλαιαγοράς είχαν πραγματοποιήσει διαδοχικές παρεμβάσεις σε ΕΚΤ, στους εκπροσώπους των θεσμών και στο οικονομικό επιτελείο, ζητώντας την ταχύτερη δυνατή άρση των περιορισμών αυτών, υποστηρίζοντας πως οι στρεβλώσεις που δημιουργούν είναι εξαιρετικά μεγάλες. Ο πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς εκτίμησε, παράλληλα, πως το συνολικό πλαίσιο περιορισμών στη διακίνηση κεφαλαίων αναμένεται να αρθεί στο δεύτερο 6μηνο του 2016.

Στο διάστημα που μεσολάβησε η τραπεζική αργία και το κλείσιμο του Χρηματιστηρίου όλο τον Ιούλιο και εν συνεχεία η επιβολή περιορισμών στις συναλλαγές, η ελληνική κεφαλαιαγορά έχει υποστεί πανωλεθρία όχι μόνο σε όρους χρηματιστηριακών απωλειών που ως επί το πλείστον αφορούν στις τραπεζικές μετοχές, αλλά και στον τζίρο των συναλλαγών και τον όγκο των μετοχών που αλλάζουν χέρια.

Υπενθυμίζεται πως λόγω των γεγονότων του περασμένου καλοκαιριού και της επιβολής των capital controls, το ελληνικό Χρηματιστήριο υποβαθμίστηκε από το οίκο FTSE σε advanced emerging (με ισχύ από το Μάρτιο του 2016), από την κατηγορία των ανεπτυγμένων (“advanced”).

“Εναλλακτικό τραπεζικό σύστημα”

Αναφερόμενος στη λειτουργία του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, ο πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς χαρακτήρισε την αντιμετώπιση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων ως τη μεγαλύτερη πρόσκληση για την επιστροφή του κλάδου σε καθεστώς ομαλής λειτουργίας.

Ο ίδιος χαρακτήρισε λανθασμένη επιλογή την απορρόφηση των μικρότερων τραπεζών στο παρελθόν και έκανε λόγο για “ανώμαλη μορφή” στο σημερινό τραπεζικό σύστημα όπου τέσσερις συστημικές τράπεζες και μια μικρότερη ελέγχουν το 96% της αγοράς. Υπεραμύνθηκε δε της άποψης ότι σταδιακά χρειάζεται να δημιουργηθεί ένα “παράλληλο–εναλλακτικό σύστημα” τραπεζικής  χρηματοδότησης για την πραγματική οικονομία, με τη σύσταση αναπτυξιακών, αγροτικών και άλλων τραπεζών που θα λειτουργούν συμπληρωματικά.  Ο ίδιος χαρακτήρισε συνολικά ως πηγή του προβλήματος των τραπεζών που εξελίχθηκε σταδιακά σε ζήτημα συστημικής ευστάθειας παγκοσμίως, την μετεξέλιξή τους από εμπορικές σε επενδυτικές, και σημείωσε ότι είναι ανάγκη πλέον οι τράπεζες να επιστρέψουν στην παραδοσιακή εργασία τους και να αξιοποιηθούν άλλα εργαλεία για την ανάπτυξη των επενδύσεων.

Τέσσερις στόχοι 

Ο Χαράλαμπος Γκότσης έθεσε τέσσερις βασικούς στόχους για την “επόμενη μέρα” στην ελληνική κεφαλαιαγορά:

* Την επέκταση της πρωτογενούς αγοράς, με την προσέλκυση νέων επιχειρήσεων στο Χρηματιστήριο. Αυτό, όπως είπε θα γίνει σε επόμενη φάση όταν πλέον η οικονομία θα έχει αρχίσει να αναπτύσσεται, αλλά στο μεσοδιάστημα θα πρέπει να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις και τα κίνητρα για να εισαχθούν νέες εταιρείες στο Χρηματιστήριο

* Την οργάνωση της αγοράς εταιρικών ομολόγων σε συνεργασία με το Χρηματιστήριο Αθηνών. Όπως είπε, Το Λουξεμβούργο καρπώνεται όλα τα οφέλη από τις εκδόσεις των 15-17  μεγάλων ελληνικών εταιρειών που προχωρούν σε εκδόσεις  ομολόγων. Για να αλλάξει αυτό χρειάζεται να αντιμετωπιστούν οι διαδικασίες αδειοδότησης στην Ελλάδα, να μειωθεί το κόστος των εκδόσεων και να ανακτηθεί η αξιοπιστία του θεσμού. Συνολικά, όπως σημείωσε ο Χ. Γκότσης, το πλαίσιο λειτουργίας των αγορών στην Ελλάδα πρέπει να γίνει πιο ανταγωνιστικό

* Την ενδυνάμωση του θεσμού των συλλογικών επενδύσεων.  Ο Χ. Γκότσης σημείωσε ότι από πλευράς θεσμικού πλαισίου δεν χρειάζονται να γίνουν πολλά, και εκτίμησε ότι το επόμενο διάστημα θα γνωρίσει πολύ μεγάλη ανάπτυξη ο θεσμός των εταιρειών Αξιοποίησης Ακίνητης Περιουσίας (ΑΕΕΑΠ), αλλά και αυτός των ΑΕΔΑΚ καθώς οι επενδυτές θα αναζητούν διεξόδους για την επένδυση των κεφαλαίων τους.

* Την ανάπτυξη της εναλλακτικής χρηματοδότησης όπως του θεσμού των venture capitals, toυ crowd funding, καθώς και η διευκόλυνση της λειτουργίας private equity funds και των Hedge Funds στην Ελλάδα.